नमस्कार, सदर लेख आपण केंद्र सरकारच्या एक आरोग्य विषयक योजनेविषयीचा आहे. ही योजना प्रधानमंत्री जन आरोग्य योजना म्हणून ओळखली जाते. आयुष्यमान भारत योजनेअंतर्गतचा दुसरा घटक म्हणजे प्रधानमंत्री जन आरोग्य योजना म्हणून ही योजना लोकप्रिय आहे.
Pradhanmantri Jan Aarogya Yojana 2025
या लेखाच्या माध्यमातून आपण प्रधानमंत्री जन आरोग्य योजनेविषयीची संपूर्ण माहिती संक्षिप्त स्वरूपात पाहणार आहोत. यामध्ये आपण या योजनेची वैशिष्ट्ये, प्रधानमंत्री जन आरोग्य योजनेची उद्दिष्टे, प्रधानमंत्री जन आरोग्य योजनेची पात्रता, या योजनेसाठी लागणारी आवश्यक कागदपत्रे, प्रधानमंत्री जन आरोग्य योजनेअंतर्गत मिळणारे फायदे, प्रधानमंत्री जन आरोग्य योजनेची अर्ज प्रक्रिया याविषयीची संपूर्ण माहिती आपण सविस्तर पाहूया.
प्रधानमंत्री जन आरोग्य योजने विषयी थोडक्यात…
प्रधानमंत्री जन आरोग्य योजना ही केंद्र सरकारची आरोग्य विषयक एक महत्त्वकांक्षी योजना आहे. आयुष्यमान भारत योजनेअंतर्गत चा दुसरा घटक म्हणजे प्रधानमंत्री जन आरोग्य योजना ही लोकप्रिय आहे. प्रधानमंत्री जन आरोग्य योजनेची सुरुवात होते २३ सप्टेंबर २०१८ रोजी झारखंडची राजधानी रांची येथून भारताचे पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या हस्ते सुरू करण्यात आली.
प्रधानमंत्री जन आरोग्य योजना जगातील सर्वात मोठी आरोग्य विषयक योजना म्हणून ओळखली जाते. प्रधानमंत्री जन आरोग्य योजनेचे मुख्य उद्दिष्ट म्हणजे देशातील नागरिकांना विम्याच्या स्वरूपात आरोग्य कवच प्रदान करणे हे आहे. भारतातील एकूण लोकसंख्येच्या १२ कोटी गरिबांनी असुरक्षित कुटुंबांना दुय्यम आणि तृतीय काळजी रुग्णालयात दाखल करण्यासाठी केंद्र सरकारकडून प्रति कुटुंब प्रतिवर्ष ५ लाख रुपयापर्यंत चे उपचार मोफत केले जातात. प्रधानमंत्री जन आरोग्य योजनेअंतर्गत १०० दशलक्षपेक्षा अधिक कुटुंबांना आर्थिक सुरक्षा दिली जाते. या भारत सरकारच्या उपक्रमामुळे भारताच्या आरोग्य सेवा क्षेत्रात क्रांती घडून आली आहे. ज्यामुळे आर्थिक दृष्ट्या कमकुवत व्यक्ती महत्त्वाच्या वैद्यकीय उपचारापासून वंचित राहणार नाहीत याची हमी या योजनेच्या माध्यमातून दिली गेली आहे. प्रधानमंत्री जन आरोग्य योजनेमध्ये विविध वैद्यकीय उपचार शस्त्रक्रिया समाविष्ट केल्या आहेत. ज्यामुळे या योजनेचा लाभ घेणाऱ्या लाभार्थ्यांना सर्वसमावेशक आरोग्यसेवा दिल्या जातात. या योजनेमध्ये समाविष्ट असलेल्या हॉस्पिटलमध्ये कॅशलेस आणि कागदरहित आरोग्यसेवांचा लाभ देऊन समाजातील विशेषाधिकृत आणि वंचित यांच्यामधील अंतर कमी करण्याचे या योजनेचे ध्येय आहे.
प्रधानमंत्री जन आरोग्य योजना वैशिष्ट्ये
प्रधानमंत्री जन आरोग्य योजनेची वैशिष्ट्ये खालील प्रमाणे:
- प्रधानमंत्री जन आरोग्य योजनेअंतर्गत दरवर्षी ५ लाख रुपयापर्यंत आरोग्य विमा संरक्षण प्रदान केला जातो. ज्यामुळे देशातील आर्थिक दृष्ट्या कमकुवत नागरिकांना मोठे आजार आणि वैद्यकीय प्रक्रियेपासून आर्थिक संरक्षण मिळते.
- या योजनेच्या माध्यमातून लाभार्थी सार्वजनिक आणि खाजगी हॉस्पिटल्स मधून मोफत उपचार घेऊ शकतात, म्हणजेच त्यांना या उपचारासाठी स्वतःचे पैसे खर्च करावे लागत नाहीत.
- प्रधानमंत्री जन आरोग्य योजनेतील लाभार्थी भारतातील कोणत्याही हॉस्पिटल मधून या योजनेअंतर्गत सेवा प्राप्त करून घेऊ शकतात. भौगोलिक ठिकाणांशिवाय अखंड आरोग्य सेवेला प्रोत्साहन मिळते.
- अनेक आरोग्य विषयक विमा स्कीमच्या विपरीत, प्रधानमंत्री जन आरोग्य योजना मोठ्या कुटुंबालाही आरोग्य विषयक विमा प्रदान करते, कुटुंबातील प्रत्येक व्यक्तीला वैद्यकीय मदत मिळेल याची खात्री या योजनेमार्फत केली जाते.
- प्रधानमंत्री जन आरोग्य योजना ही पडताळणी आणि मंजुरीसाठी तंत्रज्ञानाचा वापर करून कागद रहित आणि पारदर्शक पद्धतीने कार्यरत आहे, ज्यामुळे नागरिकांना होणारा त्रास कमी झाला आहे.
- प्रधानमंत्री जन आरोग्य योजना ही लाभार्थी ओळख व सुरक्षित आणि आर्थिक दृष्ट्या कमकुवत घटकांना लक्ष्य करून सामाजिक आणि आर्थिक निकषाचा वापर करते, समाजातील ज्या घटकांना आर्थिक मदतीची जास्त गरज आहे त्यांच्यापर्यंत ही मदत पोहोचवण्याची खात्री देते.
- ज्या कुटुंबात महिला प्रमुख आहे, आर्थिक दृष्ट्या कमकुवत महिला आणि एकल सदस्य कुटुंबाचे नेतृत्व करणाऱ्या कुटुंबांना या योजनेसाठी प्राधान्य दिले जाते. प्रधानमंत्री जन आरोग्य योजनेच्या माध्यमातून आरोग्य सेवा प्राप्त करण्यासाठी महिलांना सक्षम बनवले आहे.
- प्रधानमंत्री जन आरोग्य योजना प्रतिबंधात्मक आरोग्य सेवा वर भर देते, आजारांचे लवकर निदान करण्यासाठी जागरूकतेला प्रोत्साहन देऊन देशामध्ये आरोग्यदायी लोकसंख्येला प्राधान्य देते.
प्रधानमंत्री जन आरोग्य योजनेची पात्रता
प्रधानमंत्री जन आरोग्य योजना ही केंद्र सरकारची आर्थिक दृष्ट्या कमकुवत कुटुंबांना आर्थिक संरक्षण आणि आरोग्य संरक्षण प्रदान करण्यासाठी तयार केलेली एक आरोग्य विषयक योजना आहे. या योजनेसाठीचे पात्रता निकष खालील प्रमाणे:
- सामाजिक आणि आर्थिक पात्रतेच्या आधारावर या श्रेणी अंतर्गत येणारी कुटुंब या योजनेसाठी पात्र आहेत. या योजनेसाठी पात्र ठरण्यासाठी व्यक्तीच्या आर्थिक स्थितीवर आधारित त्याची पात्रता निश्चित केली जाते.
- या योजनेसाठी १६ ते ५९ वर्षा दरम्यानचे कोणतेही नागरिक ज्यांचे उत्पन्न कमी आहे किंवा काहीच नाही अशी कुटुंबे, १६ ते ५९ वर्षादरम्यानचे कोणती प्रौढ पुरुष सदस्य नसलेले महिला कुटुंबप्रमुख खत किंवा अपंग सदस्य आणि बिगर अक्षम प्रौढ व्यक्ती असलेल्या कुटुंबांना पात्र मानले जाते.
- प्रधानमंत्री जन आरोग्य योजनेअंतर्गत ग्रामीण आणि शहरी भागातील पात्र कुटुंबांना विमा संरक्षण प्राप्त होतो. देशातील कोणत्याही ठिकाणी अशा कुटुंबांना सर्वसमावेशक आरोग्य सेवेचा लाभ घेता येतो.
- प्रधानमंत्री जन आरोग्य योजनेसाठी वयाचा कोणताही निकष नाही. कुटुंबातील सर्व सदस्य म्हणजे कुटुंबातील सदस्य या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी पात्र आहेत. या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी वयाची अट नाही.
प्रधानमंत्री जन आरोग्य योजना आवश्यक कागदपत्रे
प्रधानमंत्री जन आरोग्य योजनेसाठी लागणारी आवश्यक कागदपत्रे खालील प्रमाणे:
- या योजनेसाठी ओळखीचा पुरावा म्हणून अर्जदाराला आधार कार्ड, मतदान ओळखपत्र, पॅन कार्ड यासारखी कागदपत्रे देणे आवश्यक आहे.
- अर्जदाराला त्याच्या पत्त्याचा पुरावा देणे आवश्यक आहे. यामध्ये आधार कार्ड, विज बिल किंवा टेलिफोन बिल किंवा अर्जदाराचा पत्ता व्हेरिफाय करणारे कोणतेही कागदपत्र.
- उत्पन्नाचा पुरावा, यामध्ये उत्पन्न प्रमाणपत्र, बीपीएल कार्ड किंवा कुटुंबाची आर्थिक स्थिती दर्शवणारी कोणतेही कागदपत्र.
- पासपोर्ट साईज फोटो
- मोबाईल नंबर, मोबाईल नंबर हा आधार कार्डशी लिंक केलेला असावा.
- सामाजिक आर्थिक जातीय जनगणने अंतर्गत वर्गीकृत केलेली कुटुंबे कोणत्याही अतिरिक्त कागदपत्राशिवाय प्रधानमंत्री जन आरोग्य योजनेसाठी पात्र आहेत.
प्रधानमंत्री जन आरोग्य योजना अर्ज प्रक्रिया
प्रधानमंत्री जन आरोग्य योजनेचा अर्ज हा ऑनलाईन पद्धतीने करता येतो. ही प्रक्रिया खूपच सोपे आहे याविषयीची संपूर्ण स्टेप बाय स्टेप माहिती आपण खाली पाहूया:
- प्रधानमंत्री जन आरोग्य योजनेचा अर्ज करण्यासाठी सर्वप्रथम अर्जदाराला या वेबसाईटवर जावे लागेल.???????????????? https://pmjay.gov.in
- व्हेरिफिकेशन साठी ओटीपी मिळवण्यासाठी ‘मी पात्र आहे’ बटनावर क्लिक करून मोबाईल क्रमांक एंटर करा.
- कुटुंबातील सदस्यांची माहिती, उत्पन्न आणि इतर आवश्यक कागदपत्रे यासारखे महत्त्वाचे तपशील अचूक स्वरूपात भरा.
- वरील प्रक्रिया पूर्ण झाल्यानंतर तुम्ही तुमची पात्रता तपासू शकता आणि युनिक आयडी सह ई-कार्ड प्राप्त करू शकता.
- तुम्ही नजीकच्या कॉमन सर्विस सेंटरला भेट द्या किंवा ऑनलाईन नोंदणीसाठी प्रधानमंत्री जन आरोग्य योजनेच्या किओस्कमध्ये मध्ये सहाय्य मागवा.
- त्यानंतर या योजनेसाठी लागणारी आवश्यक कागदपत्रे सबमिट करा आणि सीएससी ऑपरेटर तुम्हाला ऑनलाईन एप्लीकेशन प्रोसेस मध्ये मदत करेल.
- सर्वात शेवटी यशस्वी पडताळणी नंतर तुमचे कुटुंब नोंदणीकृत केले जाईल आणि तुम्ही संपूर्ण भारतातील पॅनल्ड हॉस्पिटलमध्ये लाभ घेऊ शकता.
प्रधानमंत्री जन आरोग्य योजना अंतर्गत दावा (क्लेम) कसा करावा?
प्रधानमंत्री जन आरोग्य योजनेअंतर्गत दावा दाखल करण्यासाठी पुढील स्टेप वापरा:
- या योजनेअंतर्गत क्लेम करण्यासाठी एम्पॅनेल्ड हॉस्पिटलमध्ये दाखल व्हा आणि तुमचे प्रधानमंत्री जन आरोग्य योजनेचे ई-कार्ड किंवा आधार कार्ड व्हेरिफिकेशन साठी प्रदान करा.
- या योजनेच्या निर्धारित मार्गदर्शक तत्त्वानुसार आवश्यक वैद्यकीय उपचार मिळवा आणि पुनर्प्राप्तीनंतर डिस्चार्ज मिळवा.
- संबंधित हॉस्पिटल तुमच्या क्लेमवर प्रक्रिया करेल आणि परतफेडीसाठी इन्शुरन्स प्रदात्याकडे आवश्यक कागदपत्रासह सबमिट करेल.
- जर एखाद्या लाभार्थ्यांनी घेतलेले उपचार कॅशलेस असतील तर हॉस्पिटल थेट इन्शुरन्स प्रदात्याकडून पेमेंटचा क्लेम करते आणि व्यक्तीला काहीही आर्थिक देय करण्याची गरज नाही.
- जर एखाद्या लाभार्थ्यांने अग्रीम उपचारासाठी पैसे भरले तर हॉस्पिटलमध्ये उपचारादरम्यान झालेला खर्च परत घेण्यासाठी सर्व आवश्यक कागदपत्रासह इन्शुरन्स कंपनीशी सदर लाभार्थी संपर्क साधू शकतो.
प्रधानमंत्री जन आरोग्य योजनेच्या कार्डाची स्थिती ऑनलाईन कशी तपासावी?
प्रधानमंत्री जन आरोग्य योजनेच्या कार्डाची स्थिती अर्जदार ऑनलाइन पद्धतीने तपासू शकतो ते कसे ते आपण खालील प्रमाणे पाहू:
- सर्वप्रथम प्रधानमंत्री जन आरोग्य योजनेच्या अधिकृत वेबसाईटला भेट द्यावी लागेल. ती आपण वर दिलेलीच आहे.
- त्यानंतर ‘मी पात्र आहे का?’ या बटणावर क्लिक करा.
- त्यानंतर आधार क्रमांक एंटर करून, फॅमिलीतील सदस्य संख्या आणि स्क्रीनवर प्रदर्शित सिक्युरिटी कोड एंटर करा.
- पडताळणी प्रक्रियेसाठी प्रदान केलेल्या आधार नंबर वर आधारित सिस्टीम तुमची पात्रता व्हेरिफाय करेल
- व्हेरिफिकेशन नंतर वेबसाईटवर तुमच्या प्रधानमंत्री जन आरोग्य योजनेच्या कार्ड एप्लीकेशन ची स्थिती प्रदर्शित करेल.
- या प्रक्रियेसाठी जर काही अडचण येत असेल तर प्रधानमंत्री जन आरोग्य योजना हेल्पलाइन नंबर १४५५५ शी संपर्क साधा.
- तुम्ही PMJAY फॉर्मेट मध्ये SMS पाठवून तुमची प्रधानमंत्री जन आरोग्य योजनेची स्थिती तपासू शकता.SPACE नोंदणीकृत मोबाईल क्रमांकावरून १४५५५ वर रेशन कार्ड नंबर.
प्रधानमंत्री जन आरोग्य योजनेविषयीची संपूर्ण माहिती आपण सदर लेखांमध्ये पाहिली आहे. ह्या योजनेविषयीच्या संपूर्ण माहिती मध्ये आपण प्रधानमंत्री जन आरोग्य योजनेची वैशिष्ट्ये, पात्रता, आवश्यक कागदपत्रे, या योजनेसाठी ऑनलाईन पद्धतीने अर्ज कसा करायचा? याविषयीची संपूर्ण माहिती आपण पाहिली आहे. आम्ही आशा करतो की तुम्हाला ही माहिती नक्कीच आवडलेली असेल, आणि या माहितीच्या आधारे तुम्ही या योजनेचा लाभ नक्की घेऊ शकाल. धन्यवाद!
